Kleurenwiel
Wat is een kleurenwiel?
Kleurenwiel (colorwheel) is een kleurencirkel waar je kan zien hoe de kleuren zijn opgebouwd. Het begint met 3 primaire basiskleuren.
Primaire kleuren van het kleurenwiel:
Rood
geel
blauw
Deze kleuren zijn primair (primary) omdat je deze nooit kan verkrijgen door andere kleuren te mengen. Meng je de primaire kleuren van het kleurenwiel met elkaar dan krijg je secundaire (secondary) kleuren.
Secundaire kleuren van het kleurenwiel:
Rood en geel = oranje
geel en blauw = groen
blauw en rood = paars.
Worden de secundaire kleuren gemengd met de primaire kleuren van het kleurenwiel dan krijg je tertiaire (tertiare) kleuren:
Tertiare kleuren van het kleurenwiel
Rood en oranje = oranjerood
geel en oranje = oranjegeel
geel en groen = groengeel
blauw en groen = blauwgroen
blauw en paars = blauwpaars
rood en paars = roodpaars
Door de tertiaire kleuren weer te mengen met een secondaire kleur worden de kleurschakeringen van het kleurenwiel uitgebreid.
Wat zijn warme en koele kleuren van het kleurenwiel?
Wat zijn warme kleuren?
Warme kleuren van het kleurenwiel zijn van geelgroen, geel, oranje tot rood en hebben een gele tint in zich. Zij stralen passie en vuur uit en komen dus naar voren in je werkstuk. Je oog wordt er als het ware naar toe getrokken.
Wat zijn koele kleuren?
Koele kleuren van het kleurenwiel zijn de kleuren van paarsrood, blauw tot groen en hebben een blauwe tint in zich. Zij stralen kalmte en ijs uit en dus gaan deze kleuren meer naar de achtergrond in je werkstuk.
Hoe krijg je lichte, afgezwakte en donkere kleuren van het kleurenwiel?
De kleuren van het kleurenwiel zijn de basiskleuren (hue) maar je kunt daarvan de kleur veranderen door er wit, grijs of zwart aan toe te voegen.
– Lichte kleuren -tints, krijg je door de kleur met wit te mengen.
– Afgezwakte kleuren – tones, krijg je door de kleur met gijs te mengen. De intensiteit van de kleur neemt hierdoor af.
– Donkere kleuren -shades, krijg je door de kleur met zwart te mengen.
Denk nu niet dat dit alleen met schilderen te maken heeft. Ook met potloden kun je kleuren veranderen. Probeer het maar eens uit!
Wat kun je met een kleurenwiel?
Je hebt niet perse een kleurenwiel nodig maar het is wel handig als je niet veel gevoel voor kleur hebt of je wilt zeker weten dat b.v. jouw kleurplaat harmonieus is. Het helpt je dus om kleurcombinaties te kiezen voor een mooi, harmonieus of spannend resultaat, zeker als je gaat kleuren met potloden.
De kleurencombinaties die te maken zijn met het kleurenwiel zorgen ervoor dat het voor het oog heel plezierig is. Heb je dus een kleurplaat waar je zeker een bepaalde kleur in wilt hebben dan kun je met het kleurenwiel de juiste combinaties zoeken. Houdt daarbij de warme en koele kleuren in gedachte en zorg ervoor dat je onderwerp niet wordt ondergesneeuwd door felle of warme kleuren op de achtergrond.
B.v. een knalblauwe bloem kan juist prachtig zijn met een avondrode achtergrond met veel geel en oranje kleuren omdat deze kleuren elkaar versterken, ze liggen tegenover elkaar in het kleurenwie. Maak je de bloem daarentegen roze dan zal de bloem minder opvallen en wordt je oog meer aangetrokken door de avondrode lucht en dat is zonde.
Op deze manier kun je dus door kleurcombinatie je kleurplaat of tekening iets interessanter maken.
Kleurencombinaties van het kleurenwiel:
Monochroom:
Monochrome kleur van het kleurenwiel is één basiskleur die met behulp van wit, grijs en zwart andere kleurvariaties oplevert. Deze combinatie is heel zacht en heel harmonieus. Dit zijn b.v. prachtige zachte combinaties voor b.v. mandala’s.
Complementaire kleuren van het kleurenwiel:
Complementaire kleuren zijn twee kleuren in het kleurenwiel die recht tegenover elkaar staan. Deze kleuren versterken elkaar en kunnen een mooi geheel vormen met wat zachtere kleuren, maar het kan ook schreeuwerig overkomen. Je kunt het wat verzachten door één fellere kleur ( primair, secundair) en een afgezwakte kleur (tertiair of afgezwakt) te gebruiken. Het afzwakken doe je door de kleur wit toe te voegen, dan wordt de tint lichter of door grijs aan de kleur toe te voegen dan wordt de kleur afgezwakt en dus minder fel. Uiteraard kom je deze kleurtinten vaak wel tegen in een grote doos met veel kleurpotloden.
Split complementaire kleuren van het kleurenwiel:
Split complementaire kleuren zijn drie kleuren in het kleurenwiel die in een vorm van een ongelijkbenige driehoek van elkaar in het kleurenwiel staan. Omdat de kleuren net niet recht tegenover elkaar staan in het kleurenwiel is het net iets minder heftig dan de complementaire combinatie.
Analoge kleuren van het kleurenwiel:
Analoge kleuren zijn drie naast elkaar gelegen kleuren in het kleurenwiel. Met deze combinatie kun je veel kanten op, maar soms kan het een beetje overheersen. Het mooiste is om één fellere kleur (primair of secundair) te combineren met 2 daarnaast gelegen kleuren (tertiair).
Triadische kleuren van het kleurenwiel:
Triadische kleuren zijn drie kleuren die een gelijkbenige driehoek vormen in het kleurenwiel. Dit geeft opvallende combinaties, die weer af te zwakken zijn door de kleuren zachter te maken met wit of te dempen en donkerder te maken met grijs of zwart.
Tetradische kleuren van het kleurenwiel:
Tetradische kleuren zijn vier kleuren die een rechthoek vormen in het kleurenwiel. Hierbij heb je twee setjes van complementaire kleuren waardoor dit nogal heftig kan zijn. Het mooiste is één kleur als hoofdkleur te kiezen en de andere drie als accent. Dat brengt het geheel in balans.
Als je deze combinaties gebruikt van het kleurenwiel dan is het niet zo dat je je werkstuk moet maken met 2 ,3 of 4 potloden. Je kiest b.v. groen en rood als basis maar daar mag je alle tonen van die tint in gebruiken + alle neutrale kleuren zoals ecru, beige, bruin, wit, grijs en zwart. Dit maakt dat je makkelijk een kleurplaat kan kleuren met b.v. 12 potloden.
Het is het mooiste als je van elke kleur minstens 3 potloden kiest. Als voorbeeld van hierboven b.v. lichtroze, rood, donkerrood en lichtgroen, groen en donkergroen met daarbij eventueel de grijstinten, bruintinten en zwart. Doordat je minstens 3 potloden van één kleur hebt kun je je werk krachtig maken met licht en donker.
Hoe krijg je meer diepte in je werk met de kleurenschema’s van het kleurenwiel?
Je krijgt meer diepte in je werk door lichte en donkere kleuren te gebruiken per kleur van het kleurenschema van het kleurenwiel. Bepaal van te voren waar, in jouw werkstuk, het licht binnenvalt. In die hoek plak je een stukje washitape als reminder. Op deze manier weet je ook waar de lichtinvallen en schaduwen komen te zitten. Zo krijg je een tekening of kleurplaat die er heel fraai uitziet.
Ik gebruik atlijd het witte potlood van Caran D’ache of van Holbein. Deze kunnen nog meer jouw tekening oplichten en letterlijk de zon laten schijnen! Ook de schaduwvlakken zijn belangrijk. Bepaal in jouw werkstuk waar de delen in de schaduw staan en maak deze donkerder. Hoe feller de zon schijnt, hoe donkerder de schaduw zal zijn.
Schaduw kun je maken met grijs of zwart of met de complementaire kleur (zie kleurenwiel en schema). Ik gebruik er toch, heel voorzichtig, wat zwart bij omdat het bij mij iets mooier wordt. Ik hou erg van contrast. Dat geeft mijn werk veel diepte!
Hoe maak je zelf een kleurenwiel?
Je kunt natuurlijk een kleurenwiel kopen maar ik vind ze nogal ingewikkeld (kan aan mij liggen). Wil jij er ook één zelf maken? Dan geef ik je hierbij een idee.
Nodig:
– Oude doorzichtige voorkant van snelhechters (mapje met doorzichtige voorkant) of een lamineermachine.
– Doorzichtig plakplastic of een lamineermachine.
– 1 of 5 splitpennen (afhankelijk hoe je het wilt).
– Marker in zwart of verschillende kleuren (afhankelijk hoe je het wilt).
– Dubbelzijdig tape.
-Karton (optioneel)
Instructies:
Als je op deze link klikt kun je gratis een foto downloaden van een kleurenwiel.
Print deze uit en plak hem op karton en beplak deze met doorzichtig plakplastic voor een langere levensduur of haal hem door de lamineermachine (zonder karton). Maak zo 1 cirkel of 5 aparte (afhankelijk hoe je het wilt)
Je hebt 6 verschillende kleurenschema’s van het kleurenwiel en 1 daarvan, de monochroom bestaat uit één kleur dus je kunt er voor kiezen om één kleurenwiel te maken met 5 verschillende doorzichtige cirkels en die te bevestigen op het kleurenwiel. Je gebruikt dan verschillende kleuren markers om de kleurschema’s aan te duiden. Ik heb het kleurenwiel 5x uitgeprint en apart gemaakt.
Knip voor de 5 kleurenschema’s cirkels van dezelfde grootte van het kleurenwiel uit doorzichtig plastic (2 lagen lamineer door de machine halen of gebruik de voorkant van oude snelhechters, o.i.d.) Leg 1 plastic cirkel op het kleurenwiel en teken de schema’s na.
Complementair, split complementair, analoog, triadisch en tetradisch. Teken de lijnen over van de kleurcombinaties (foto’s) hierboven in het artikel. Wil je alle doorzichtige cirkels op 1 kleurenwiel plaatsen? Zorg dan voor verschillende kleuren markers om het duidelijk te zien. Wil je net als ik aparte maken? Dan is een zwarte marker het duidelijkst.
Inelkaar zetten van het kleurenwiel:
Maak in elke doorzichtige cirkel en in je kleurenwiel in het midden een gaatje met een priem of iets puntigs. Plaats de cirkels op de kleurenwielen, of allemaal op elkaar als je er 1 maakt, vast met behulp van de splitpen(nen).
Plak het kleurenwiel aan de buitenkant vast, op een stuk karton, met behulp van stukjes dubbelzijdig tape. De doorzichtige cirkel moet nog kunnen draaien. Geef op het karton aan welke kleurcombinatie het is, of als je maar één cirkel hebt gemaakt, welke kleur, welke combinatie aangeeft. B.v. Groen: complementair, blauw: analoog etc.
Door de cirkels te draaien geven de lijnen precies de kleurcombinaties aan.
Ik kan helaas geen foto van mijn resultaat laten zien, ik heb ze jaren geleden gemaakt met net een iets andere kleurenwiel en je bent verplicht de bron te vermelden als je een foto plaatst en deze is niet meer vindbaar.
Tip 1:
Heb je geen zin om zelf een kleurenwiel te maken? Of vind je het gewoon handiger om hiervoor een app op je telefoon te hebben? De app, basic Schemes van Dimitry Polykov is hiervoor perfect te gebruiken. Het is een zeer uitgebreide app. Dus echt superhandig. Ik heb de app gezien via het youtube channel van Gem, The color cave. Zij sprak hierover. Dank je wel Gem voor de tip! Hij is inmiddels niet meer gratis maar die paar euro is goedkoper dan er één maken.
Tip 2:
Vind je het toch nog erg lastig om een kleurenpalet samen te stellen? Ga naar:
Hier vind je honderden kleurenschema’s!
Ook hierbij neem je van elke kleur van het schema 3 tinten, 1 lichte, een midden kleur en een donkere tint+ grijs en zwart voor de schaduw. Ook bruintinten kun je altijd toevoegen. Zorg er voor dat alle kleuren een paar keer voorkomen in je kleurplaat, zo krijg je een harmonieus geheel.
Tip 3:
Speel je graag adventure games? Dan is het zeer interessant om eens te letten op het kleurgebruik in het spel. Je kunt hier hele mooie kleurenpalet’s uit halen die je kunt gebruiken voor je kleurplaten. Ook zijn de achtergronden echt waanzinnig mooi en ook daar kun je ook inspiratie uithalen. Ik geef je hier 2 voorbeelden:
Zie je dat ze een prachtig kleurgebruik hebben? Veel succes!
Lees ook:
–Kleuren
–Kleuren met markers
–Kleuren met gelpen
–Finished coloring book pages
–Blenden met kleurpotloden
–Tekenen en kleuren van licht en schaduw
–Mandala’s kleuren
Misschien vind je dit ook leuk:
–Beter leren tekenen
–Cookie en Chippie
–Diamond painting
–Lego bouwsteentjes
–Kleuren op nummer